ProZ.com translation contests »
2014 annual ProZ.com translation contest: "Celebrations" » English to Albanian » Entry #17932


Source text in English

Translation #17932

Who cast that first fateful tomato that started the La Tomatina revolution? The reality is no one knows. Maybe it was an anti-Franco rebellion, or a carnival that got out of hand. According to the most popular version of the story, during the 1945 festival of Los Gigantes (a giant paper mâché puppet parade), locals were looking to stage a brawl to get some attention. They happened upon a vegetable cart nearby and started hurling ripe tomatoes. Innocent onlookers got involved until the scene escalated into a massive melee of flying fruit. The instigators had to repay the tomato vendors, but that didn't stop the recurrence of more tomato fights—and the birth of a new tradition.

Fearful of an unruly escalation, authorities enacted, relaxed, and then reinstated a series of bans in the 1950s. In 1951, locals who defied the law were imprisoned until public outcry called for their release. The most famous effrontery to the tomato bans happened in 1957 when proponents held a mock tomato funeral complete with a coffin and procession. After 1957, the local government decided to roll with the punches, set a few rules in place, and embraced the wacky tradition.

Though the tomatoes take center stage, a week of festivities lead up to the final showdown. It's a celebration of Buñol's patron saints, the Virgin Mary and St. Louis Bertrand, with street parades, music, and fireworks in joyous Spanish fashion. To build up your strength for the impending brawl, an epic paella is served on the eve of the battle, showcasing an iconic Valencian dish of rice, seafood, saffron, and olive oil.

Today, this unfettered festival has some measure of order. Organizers have gone so far as to cultivate a special variety of unpalatable tomatoes just for the annual event. Festivities kick off around 10 a.m. when participants race to grab a ham fixed atop a greasy pole. Onlookers hose the scramblers with water while singing and dancing in the streets. When the church bell strikes noon, trucks packed with tomatoes roll into town, while chants of "To-ma-te, to-ma-te!" reach a crescendo.

Then, with the firing of a water cannon, the main event begins. That's the green light for crushing and launching tomatoes in all-out attacks against fellow participants. Long distance tomato lobbers, point-blank assassins, and medium range hook shots. Whatever your technique, by the time it's over, you will look (and feel) quite different. Nearly an hour later, tomato-soaked bombers are left to play in a sea of squishy street salsa with little left resembling a tomato to be found. A second cannon shot signals the end of the battle.
Kush e hodhi domaten e parë me fat që filloi revolucionin La Tomatina? Realiteti është se asnjë se di. Mbase ishte një rebelim anti-Francez, ose nje karnavale që doli jashtë kontrolli. Sipas versionit më të famshëm të historisë, gjatë festivalit të 1945 Los Gigantes ( një paradë marionetash me letër mache), vendasit po përpiqeshin të vinin në skenë një grindje për të marrë pak vëmendje. Ato u gjendën pranë një karroce me perime dhe filluan të hidhnin domate të pjekura. Shikuesit e pafajshëm u përfshinë derisa skena kaloi në një përleshje masive të hedhjes së frutave. Nxitësit u detyruan të paguanin shitësit e domateve, por kjo nuk e ndaloi ndodhjen sërish të përleshjeve me domate - dhe kështu lindi një traditë e re.

Duke patur frikë nga rritja e mungesës së disiplinës, autoritetet nuk vepruan, u qetësuan, dhe pastaj rivendosën një grup dekretesh në vitet 1950. Në 1951, vendasit që sfiduan ligjin u burgosën derisa protestat publike kërkuan lirimin e tyre. Përballja më e famshme kundër dekreteve të domateve ndodhi në 1957, kur kundërshtuesit mbajtën një funeral të rremë domatesh bashkë me një qefin dhe kortezh. Pas 1957, qeveria lokale vendosi të përballet me realitetin, vendosi disa rregulla dhe përqafoi traditën e krisur.

Ndonëse domatet zaptojnë skenën kryesore, një jave festimesh çon drejt shfaqes finale. Është një festim i shenjtëve mbrojtës të Bunol, të Shenjtës Mari dhe Shën Luis Bertrand, me parada në rrugë, muzikë dhe fishekzjarre në stilin e gëzueshëm spanjoll. Për të fituar forcë për sherret që afrohen, shërbehet një paella epike në fillim të betejës, duke shfaqur një përbërje Valenciane të orizit, ushqimeve të detit, shafranit dhe vajit të ullirit.

Sot, ky festival i cliruar ka disa masa rregullimi. Organizuesit kanë arritur aq larg sa të kultivojnë një lloj special të domateve të pashijshme vetëm për këtë ngjarje vjetore. Festimet fillojnë rreth orës 10 paradite, ku pjesëmarrësit garojnë për të marrë një kofshë të vendosur sipër shtyllës me dyll. Shkuesit lagin me ujë personat që ngjiten ndërkohë që këndojnë dhe kërcejnë në rrugë. Kur bie këmbana e kishës në mesditë, kamionët e mbushur me domate vijnë në qytet, ndërkohe që thirrjet "To-ma-te, to-ma-te!" arrijnë kulmin.

Pastaj, me gjuajtjen e një topi uji, fillon ngjarja kryesore. Kjo është drita jeshile për shtypjen dhe hedhjen e domateve në çfarëdolloj sulmi kundër pjesëmarrësve. Hedhësit e domateve në distancë, vrasësit në qendër të trupit dhe hedhjet me distancë të mesme tërheqin goditjet. Sido që të jetë teknika juaj, në kohën kur mbaron, do të dukesh ( dhe ndihesh ) goxha ndryshe. Përafërsisht pas një ore, bombarduesit e qullur me domate lihen që të luajnë në një det me salcë rruge të qullur me pak që ngelen duke mbledhur ndonjë domate që mund të ketë ngelur. Një goditje e dytë topi sinjalizon fundin e betejës.


Discuss this entry