ProZ.com translation contests »
2014 annual ProZ.com translation contest: "Celebrations" » English to Macedonian » Entry #22103


Source text in English

Translation #22103

Who cast that first fateful tomato that started the La Tomatina revolution? The reality is no one knows. Maybe it was an anti-Franco rebellion, or a carnival that got out of hand. According to the most popular version of the story, during the 1945 festival of Los Gigantes (a giant paper mâché puppet parade), locals were looking to stage a brawl to get some attention. They happened upon a vegetable cart nearby and started hurling ripe tomatoes. Innocent onlookers got involved until the scene escalated into a massive melee of flying fruit. The instigators had to repay the tomato vendors, but that didn't stop the recurrence of more tomato fights—and the birth of a new tradition.

Fearful of an unruly escalation, authorities enacted, relaxed, and then reinstated a series of bans in the 1950s. In 1951, locals who defied the law were imprisoned until public outcry called for their release. The most famous effrontery to the tomato bans happened in 1957 when proponents held a mock tomato funeral complete with a coffin and procession. After 1957, the local government decided to roll with the punches, set a few rules in place, and embraced the wacky tradition.

Though the tomatoes take center stage, a week of festivities lead up to the final showdown. It's a celebration of Buñol's patron saints, the Virgin Mary and St. Louis Bertrand, with street parades, music, and fireworks in joyous Spanish fashion. To build up your strength for the impending brawl, an epic paella is served on the eve of the battle, showcasing an iconic Valencian dish of rice, seafood, saffron, and olive oil.

Today, this unfettered festival has some measure of order. Organizers have gone so far as to cultivate a special variety of unpalatable tomatoes just for the annual event. Festivities kick off around 10 a.m. when participants race to grab a ham fixed atop a greasy pole. Onlookers hose the scramblers with water while singing and dancing in the streets. When the church bell strikes noon, trucks packed with tomatoes roll into town, while chants of "To-ma-te, to-ma-te!" reach a crescendo.

Then, with the firing of a water cannon, the main event begins. That's the green light for crushing and launching tomatoes in all-out attacks against fellow participants. Long distance tomato lobbers, point-blank assassins, and medium range hook shots. Whatever your technique, by the time it's over, you will look (and feel) quite different. Nearly an hour later, tomato-soaked bombers are left to play in a sea of squishy street salsa with little left resembling a tomato to be found. A second cannon shot signals the end of the battle.
Кој го фрли тој прв судбоносен домат со кој започна револуцијата „Томатина“? Всушност, никој не знае. Можеби било бунт против Франко или карневал што излегол од контрола. Според најпопуларната верзија на приказната, за време на фестивалот „Гигантес“ (парада на џиновски кукли од каширана хартија) во 1945 година, мештаните се обидувале да привлечат внимание предизвикувајќи викотница и караница. Случајно налетале на количка за продавање зеленчук во близина и започнале да фрлаат зрели домати. Се вклучиле невини набљудувачи сè додека сцената не ескалирала во масовна општа тепачка со овошје што фрчело на сите страни. Иницијаторите морале да им платат на продавачите на домати, но тоа не било пречка да дојде до уште тепачки со домати—и да се роди нова традиција. 

Плашејќи се од разуздана ескалација, во педесеттите години од минатиот век властите донесле низа забрани, што подоцна ги ублажиле, па повторно ги воспоставиле. Во 1951 година, мештаните што не го почитувале законот биле уапсени сè до протестот на јавноста што барала да бидат ослободени. Најпознатата дрскост против забраните за фрлање домати се случила во 1957 година кога поборниците организирале исмејувачки погреб на домати со ковчег и поворка. По 1957 година, локалната власт одлучила да си легне на брашното, воспоставила неколку правила и ја прифатила откачената традиција.

Иако доматите се во центарот на вниманието, се празнува цела недела пред да дојде до крајната разврска. Станува збор за славење на светците-заштитници на Буњол, Богородица и Св. Луј Бертран, со улични паради, музика и огномет на весел шпански начин. За добивање сила за претстојната жестока тепачка, во предвечерието на битката се служи епска паела, валенсиско јадење од ориз, морски плодови, шафран и маслиново масло.

Денес, иако фестивалот е „без граници“ по својата природа, сепак има воспоставено извесен ред. Организаторите се отидени толку далеку што одгледуваат посебен вид домати со непријатен вкус само за годишниот настан. Прославата започнува околу 10 часот претпладне кога учесниците се натпреваруваат кој прв ќе стигне до шунката што се наоѓа на врвот на лизгав стап. Гледачите прскаат вода со црево кон качувачите, истовремено пеејќи и танцувајќи на улиците. Кога црковното ѕвоно ќе означи пладне, во градот влегуваат камиони натоварени со домати, а извиците „До-ма-ти, до-ма-ти!“ достигнуваат кулминација.

Потоа, со стрелба од воден топ, започнува главниот настан. Тоа е зеленото светло за гмечење и фрлање домати во сеопштите напади против останатите учесници. Долги лоб удари со домати, атентатори што гаѓаат од непосредна близина и хорок удари со среден домет. Без разлика каква техника имате, на крајот ќе изгледате (и ќе се чувствувате) прилично поинаку. По речиси еден час, бомбашите натопени со домати остануваат да играат шлапкајќи во море од доматен сос разлеан по улиците во кој многу тешко може да се најде нешто налик на домат. Вториот млаз од водениот топ го означува крајот на битката.


Discuss this entry